درباره واحد سیستان و بلوچستان

 

جهاددانشگاهی سیستان و بلوچستان در سال 1362 فعالیت خود را آغاز کرده و امروزه به عنوان نهادی علمی، انقلابی، پیشگام در عرصه علم و فن اوری و تاثیرگذار در سطح استان شناخته می شود و با تمرکز بر فعالیت‌های دانش‌محور و اشتغال‌محور، تحقیقات کاربردی و آموزش‌های فراگیر و موثر بیش از پیش در اندیشه توسعه همه جانبه استان است.

جهاد دانشگاهی سابقه تاسیس آن به سال ۱۳۵۹ باز می گردد و ماموریتهای اولیه جهاد پاکسازی دانشگاهها و مبارزه با گروهکهای معاند، مشارکت در مدیریت دانشگاهها و انجام فعالیتهای فرهنگی و تحقیقاتی بوده است با گذشت زمان اساسنامه این نهاد نیز تغییر و دچار فراز و نشیب شد اما همچنان جهاد یک پیوندی ناگسستنی با نظام الهی جمهوری اسلامی دارد به گونه ای که پیوند جهاد دانشگاهی با انقلاب پیوندی مبارک، مستدام و گسست ناپذیر است.

در حال حاضر این نهاد به عنوان پل ارتباطی بین دانشگاه و جامعه ضمن انجام فعالیتهای فرهنگی، آموزشی و تحقیقاتی در دانشگاهها به موضوع اشتغال دانش آموختگان دانشگاهی نیز می پردازد.

تعریفی که در حال حاضر از جهاد دانشگاهی داریم این است که جهاد دانشگاهی نهادی علمی، انقلابی، دانش بنیان، با هویت اسلامی، برخوردار از نیروهای کیفی، متعهد و کارامد، الهام بخش و موثر در کشور، پیشگام در عرصه علم، فن اوری و فرهنگ با تعاملی سازنده در عرصه ملی و بین المللی است.

جهاددانشگاهی سیستان و بلوچستان در سال 1362 فعالیت خود را آغاز کرده و امروزه به عنوان نهادی علمی، انقلابی، پیشگام در عرصه علم و فن اوری و تاثیرگذار در سطح استان شناخته می شود.

جهاد دانشگاهی استان و فعالیتهای فرهنگی

طی سالهای گذشته این نهاد انقلابی در زمینه های فرهنگی توانسته با تدوین و اجرای برنامه های فرهنگی نقش برجسته ای را در این زمینه ایفا نماید و در سال گذشته بخشی از جمعیت یکصد هزار نفری دانشجویان را در چرخه فعالیتهای فرهنگی خود قرار داده و متناسب با ذایقه و سلیقه دانشجویان برای آنان برنامه فرهنگی اجرا کرده که جشنواره بزرگ قرانی مکارم الاخلاق، کرسیهای تلاوت قران مجید با حضور قراء بین المللی، مسابقات متعدد کتابخوانی، مسابقات مناظرات دانشجویی به منظور ترویج فرهنگ گفتگو، جشنواره های ادبی، هنری، همایشهای اهدای خون و دانشجو و ... و فعالیتهای خبری و اطلاع رسانی در خبرگزاریهای ایسنا و ایکنا، اجرای دهها طرح نظرسنجی و افکارسنجی در سطح ملی و بین المللی به همت مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران ایسپا، تامین و عرضه کتب مورد نیاز دانشگاهیان و چاپ و انتشار 12 عنوان کتاب درسی و .... در زمره این برنامه هاست.

در معاونت فرهنگی واحد استان مجموعه‌هایی نظیر خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، خبرگزاری بین المللی قرآن (ایکنا)، مرکز گردشگری علمی دانشجویان، مرکز امام، انقلاب و ولایت فقیه، سازمان فعالیت های قرآنی دانشگاهیان، سازمان دانشجویان، سازمان انتشارات و مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران(ایسپا) فعالیت دارند.

برنامه های آموزشی جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان

فعالیتهای آموزشی جهاد به دو بخش آموزشهای عمومی، تخصصی و فوق تخصصی ویژه اقشار و طبقات مختلف جامعه اجرا می شود و تا کنون هزاران نفر از این دست از آموزشها بهره مند شده اند و بخش دوم آموزشهای بلندمدت مقطع دار است که در مراکز آموزش عالی علمی کاربردی جهاد در شهرستانهای زاهدان و زابل ارایه می شود که مشتمل بر دوره های شغل محور، دانش محور و تقاضامحور است و در سال گذشته نزدیک به 9800 نفر از آموزشهای تخصصی کوتاه مدت جهاد بهره مند شده اند و تا کنون پنج هزار دانشجو در رشته های محصول محور علمی کاربردی این نهاد نیز دانش آموخته گشته‌اند .

تربیت یکصد نیروی بومی بیکار برای دوره کمک پرستاری جهت حوزه سلامت و بهداشت که این نیروها دوره های آمورشی خود را به پایان رسانده اند و این آموزشها به استناد تفاهم نامه منعقده فی مابین وزرات بهداشت و جهاد دانشگاهی برگزار شده است.

تدوین طرح جامع آموزشهای قبل از ازدواج برای زوجهای جوان به سفارش دفتر امور بانوان و خانواده استانداری سیستان و بلوچستان ، ایجاد مرکز آموزشهای مجازی و راه اندازی مرکز آموزشهای بین‌المللی، افزایش چندین کد رشته جدید در مراکز علمی کاربردی جهاد، افزایش مراکز کوتاه مدت اموزشی به چندین مرکز در سایر شهرستانهای استان از جمله زابل، خاش و ایرانشهر ، ایجاد مرکز آموزش زبانهای بین‌المللی ، راه اندازی مرکز آموزش و خدمات مشاوره روانشناختی رویش و .... ایجاد کارگاه آموزشی گوهر تراشی، آموزش بیش از 3 هزار نفر از افراد تحت پوشش کمیته امداد حضرت امام(ره) در دوره های کارآفرینی، آموزش بیش از 8 هزار نفر از مربیان نهضت سواد آموزی که همچنان ادامه دارد در دوره های مجازی، آموزش مهارت محور یک هزار نیروی جوان علاقمند به فعالیتهای خود اشتغالی در حوزه صنعت گاز و همچنین تربیت بیست کارآفرین که منجر به ثبت شرکت و ایجاد ساخت علمک در حوزه گاز شده است و آموزش صدها جوان علاقمند به مهارت آموزی، ایجاد مراکز و موسسات وابسته، توسعه فضاهای فیزیکی در سرتاسر استان از دیگر فعالیتهای جهاد درعرصه آموزش به شمار می رود.

ورود به حوزه آموزشهای بین‌المللی با توجه به هم مرزی با دو کشور افغانستان و پاکستان که در نشستی مشترک با سرکنسول محترم افغانستان این موضوع بررسی شد از دیگر برنامه های جهاددانشگاهی سیستان و بلوچستان در حوزه آموزش است.

جهاد دانشگاهی و تحقیقات کاربردی در سیستان و بلوچستان

معاونت پژوهشی جهاد دانشگاهی سیستان وبلوچستان نیز در راستای تحقق اهداف چشم انداز بلند مدت توسعه کشور، نظر یه پایه توسعه وجهت گیری های آمایش سرزمین و با توجه به ویژگی های استان، به عنوان پل ارتباطی بین صنعت، جامعه و دانشگاه فعالیت می نماید. از اهداف معاونت پژوهشی واحد، گسترش روحیه تتبع واستعدادها در سطح جامعه برای نیل به خوداتکایی، گسترش طرح های کاربردی از طریق پیوند با مراکز علمی و تحقیقاتی به منظور بکارگیری نتایج پژوهشی، حمایت، تشویق وجذب پژوهشگران جوان ودانشجویان به ویژه استعداد های درخشان، توسعه کمی و کیفی خدمات علمی وتخصصی در رشته های مختلف مورد نیاز استان، ترویج فرهنگ بهره برداری از یافته های پژوهشی وتوسعه فناوری می باشد. وظایف این واحد شامل انجام تحقیقات توسعه ای - کاربردی، ارائه خدمات علمی - فنی و تخصصی در زمینه های مختلف مورد نیاز استان، برنامه ریزی ایجاد شرایط وامکانات لازم به منظور فراهم آوردن زمینه فعالیت های علمی- پژوهشی بر مبنای شناخت مشکلات واقعی و نیازهای تخصصی استان می شود.

یکی دیگر از ماموریت های جهاد دانشگاهی فعالیتهای پژوهشی و تحقیقاتی است این نهاد انقلابی بیشتر سراغ کارهای بر زمین مانده استان می رود تا بتواند با بهره گیری از نیروی اعضای هیات علمی و پژوهشگران همکار، گرهی از مشکلات استان را مرتفع نماید .

بخشی از فعالیتهای جهاددانشگاهی واحد استان در این حوزه مربوط به دستگاههای اجرایی است که آنها ملزم هستند یک تا سه درصد از اعتبارات هزینه ای را صرف تحقیقات بکنند و این نهاد علمی و انقلابی با شناسایی اولویتهای پژوهشی آنان به یاری سازمانهای دولتی در این بخش می شتابد.

طی سال گذشته تا کنون دهها طرح تحقیقاتی به همت این نهاد اجرا شده که تدوین طرح های پژوهشی توانمند سازی حاشیه نشینان سیستان و بلوچستان با تکیه بر اجتماعات محلی، شناسایی کانونهای شنهای روان و ریزگردها و ارایه راهکارهای مناسب با بهره گیری از فن اوری نانو، تهیه سامانه تکثیر و کاشت و توسعه گیاهان دارویی و صنعتی در مناطق گرمسیری، تحقیقات بر روی آبهای ژرف و تبخیر آب در چاه نیمه‌ها، طرح بومی سازی دانش فنی تولید بچه ماهی و پرورش ماهی در قفس در سواحل مکران و ... بخشی از این طرح های تحقیقاتی محسوب می شود.

ایجاد مراکز خدمات تخصصی از دیگر فعالیتهای جهاد استان در حوزه پژوهش و تحقیق است که واحد استان در حال حاضر دارای دو مرکز خدمات تخصصی آب و خاک و برق و ای تی و کامپیوتر می باشد و مرکز خدمات تخصصی تله مدیسین و ناباروری از دیگر مراکزی است که موافقت اصولی آنان از مراجع ذیربط اخذ شده است .

دفاتر بانک خون بند ناف سلول های بنیادی رویان جهاددانشگاهی استان در سال گذشته راه اندازی شده است و خدمات ذخیره سازی سلول های بنیادی در بیمارستانهای تامین اجتماعی و علی بن ابی طالب زاهدان ارایه می شود و تاکنون که بیش از یک سال از شروع فعالیت این دفاتر با همکاری مدیریت درمان تامین اجتماعی و دانشگاه علوم پزشکی زاهدان می گذرد بیش از 155 مادر باردار به عضویت بانک خون رویان جهاد دانشگاهی در آمده اند و خون بند ناف نوزادان آنها فریز شده و در پژوهشگاه رویان نگهداری می شود که تا 25 سال دیگر می توانند از اثرات پزشکی آن بستگان درجه یک و دو نوزاد بهره مند شوند.

از دیگر طرحهای مهم این نهاد انقلابی می توان به ایجاد و راه اندازی ایستگاه تحقیقاتی شتر با توجه به اینکه استان قطب شتر یک کوهانه کشور است و نیمی از شتر کشور در این استان وجود دارد، راه اندازی دهکده گیاهان دارویی در سیستان، راه اندازی مجهزترین کلینیک تخصصی دندانپزشکی با همیاری دانشگاه علوم پزشکی زاهدان و با تعرفه دولتی به منظور کمک به اقشار اسیب پذیر جامعه، ایجاد سلامتکده طب سنتی و بومی سازی دانش فنی تولید بچه ماهی و پرورش ماهی در قفس در سواحل مکران اشاره کرد که این طرحها در راستای نیاز استان، اشتغال زایی و مبحث اقتصاد مقاومتی طراحی شده است.

تصویب تاسیس شعبه سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان "ستفا" در جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان

موضوع اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی و تجاری سازی فناوری یکی از ماموریت های مهم و اساسی این نهاد به شمار می آید.

هدف از راه اندازی شعبه سازمان تجاری سازی فناوری و اشتغال دانش آموختگان در استان تجاری سازی علم، تبدیل علم به ثروت و انبوه سازی تولیدات علمی دانشگاهیان در راستای اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی است.

حمایت از نوآوریهای علمی، ایجاد کانون خلاقیت، شکوفایی و نوآوری، راه اندازی کلینیک مشاوره های شغلی، برگزاری کارگاهها و دوره های آموزشی کارافرینی و اجرای طرحهای تحقیقانی و پژوهشی در حوزه کسب و کار های نوین متناسب با ظرفیتهای بومی استان از عمده برنامه های این سازمان در سیستان و بلوچستان به شمار می رود.

با توجه به معضل اصلی استان که همانا بیکاری دانش آموختگان دانشگاهی است، کمک به اشتغال فارغ التحصیلان را از طریق تهیه و تدوین طرحهای تیپ خود اشتغالی، انجام مشاوره های شغلی و سرمایه گذاری، اطلاع رسانی بازار کار، ایجاد بانک اطلاعاتی از دانش اموختگان بیکار و ... از جمله اهداف تاسیس این سازمان در حوزه اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی است.

برپایی نمایشگاه دایمی محصولات تولیدی دانشجویان و دانش آموختگان، حمایت از ابداعات و اختراعات، شناسایی نخبگان دانشگاهی، برگزاری ایده شوها، استارتاپها و رویدادهای شتاب به گونه ای متفاوت و انتقال این فن آوری به کشورهای همسایه را از دیگر برنامه های شعبه تجاری سازی فناوری در جهاددانشگاهی سیستان و بلوچستان محسوب می شود.

ترویج فرهنگ کارآفرینی و کسب و کار و ایجاد هلدینگ در راستای پشتیبانی در حوزه بازاریابی و فروش محصولات و خدمات در قالب خوشه ها و شبکه های کسب و کار های همگن و ناهمگن منطقه ای از برنامه های کوتاه مدت و نظارت و پایش کسب و کارهای ایجاد شده با رویکرد کمک به پایایی و مانایی آنان با تاکید بر افزایش قدرت رقابت آنها از طریق ایجاد و توسعه "برند" و شبکه فرانچایز استانی در زمره برنامه های میان و بلند مدت ستفای سیستان و بلوچستان در وسعت ملی و فراملی خواهد بود.

همچنین باید یادآوری کرد که از حضور همه دانشجویان و دانش آموختگان و اساتید علاقمند به ویژه در رشته های کارآفرینی و کسب و کار در دفتر ستفا و ارائه نقطه نظرات کارشناسی استقبال می شود.

مشکل اشتغال و بیکاری یک معضل ملی است و معضل بیکاری در سیستان و بلوچستان ناشی از دو رویکرد فرهنگ انتظار و القاء فرهنگ محرومیت می باشد.

فرهنگ انتظار کار یکی از آفت های بزرگ رشد بیکاری در جامعه است و مردم منتظرند تا زمینه کار و سرمایه فراهم آید آنگاه به کار رجوع کنند و القاء فرهنگ محرومیت در بین مردم استان عامل مهم دیگری در عدم خودباوری و ایجاد زمینه برای محرومیت و در نهایت عدم استفاده از توانایی ها و امکانات بالقوه و نهایتا بیکاری شده است.

اجرای آموزشهای شغل‌محور که نسخه شفابخش بیکاری است، تدوین بانک اطلاعاتی متخصصین و دانش آموختگان بیکار، اجرای طرحهای پژوهشی محصول محور در ارتباط با کسب و کار، ایجاد شرکتهای دانش بنیان و مراکز رشد، تجاری سازی فن آوری و تدوین طرحهای تیپ خود اشتغالی و اطلاع رسانی در حوزه اشتغال و بازار کار از جمله فعالیتهای جهاددانشگاهی استان در این حوزه محسوب می شود.

نقش جهاد دانشگاهی در توسعه دانش بنیان استان

جهاد دانشگاهی استان در حال حاضر در مسیر تعالی و بالندگیست و با دهها سازمان و دستگاه دولتی و غیر دولتی که با آنها ماموریت استراتژیک دارد تفاهمنامه همکاریهای مشترک منعقد کرده و تعامل سازنده ای با همه سازمانها و دانشگاهها دارد.

جهاد دانشگاهی به جد می تواند در توسعه پایدار و دانش بنیان استان نقش‌آفرینی کند که این ایفای نقش از دو مسیر امکان پذیر است(الف- احیا فرصتهای ساختاری که در این زمینه به یمن دولت تدبیر و امید، غالب شهرستانهای استان چون زاهدان، زابل، خاش، ایرانشهر، و ... و دانشگاههای مربوطه دفاتر جهاد در ان مستقرند و ظرفیت لازم ایجاد گشته است) و (ب- زمینه یابی فعالیتهای تحقیقاتی و پژوهشی که در این رابطه در حوزه های علوم پزشکی، فنی و مهندسی، علوم پایه، کشاورزی و علوم انسانی و معرفتی آمادگی اجرای طرحها و پروژه های بزرگ را دارد).

بنا براین جهاددانشگاهی واحد استان به سمتی می رود که به توسعه استان بیشتر کمک کند و استان هم بهتر از نتیجه پژوهشهای کاربردی جهاد دانشگاهی بهره مند شود.

جهاد دانشگاهی و فرهنگ و مدیریت جهادی

با تغییر رویکرد در مدیریت جهاد در استان باید اشعار داشت که بر اساس یک مدیریت علمی درب جهاد دانشگاهی را به روی اساتید و دانشجویان با همه ذایقه ها و سلیقه ها گشوده شده و از مشارکت بانوان در عرصه مدیریت جهادی استفاده شده، نگاهی برابر و متوازن به همه جهادگران در توزیع فرصتها، مسوولیتها و حذف رویکردهای قومی و قبیله ای انجام شده، مشارکت فعال و موثر در شوراهای مختلف استانی و دانشگاهی، چند زمینه و قطب تحقیقاتی را برای جهاد استان شناسایی و تعریف کرده و فضایی آرام توام با تفکر و فرهنگ جهادی را در جهاد دانشگاهی ایجاد نموده، فضاهای جهاد را در دانشگاهها گسترش و بر ضریب نفوذ این نهاد در جامعه افزوده شده است.

اقتصاد مقاومتی و جهاد دانشگاهی سیستان و بلوچستان

در ارتباط با تطابق برنامه های جهاد دانشگاهی استان با اقتصاد مقاومتی مورد تاکید مقام معظم رهبری گفتنی است اقتصاد مقاومتی یعنی اصلاح الگوی مصرف، یعنی مصرف بهینه امکانات، یعنی بهره وری مناسب از نیروی انسانی، یعنی مدیریت بر هزینه، یعنی مصرف تولید داخلی و ... و تار و پود جهاد دانشگاهی از ابتدا بر مبنای اقتصاد مقاومتی تنیده شده و نقش جهاد دانشگاهی در این حوزه فرهنگ سازی است و این فرهنگ سازی را از سه طریق می توانیم انجام دهیم از طریق برگزاریهای میزگرد و گفتمان تخصصی با حضور اصحاب نظر و اندیشه در این زمینه بوسیله خبرگزاریهای وابسته به خودمان ایسنا و ایکنا، از طریق برگزاری کارگاههای آموزشی اقتصاد مقاومتی و مدیریت جهادی ویژه مدیران دستگاههای اجرایی با همکاری استانداری سیستان و بلوچستان و از طریق تشکیل دو کمیسیون اقتصاد مقاومتی ویژه اساتید و دانشجویان تا با بهره گیری از مناظرات دانشجویی و کرسیهای نظریه پردازی این نقش را ایفا می کنیم و منویات و دغدغه های مقام معظم رهبری را بدین طریق در عرصه دانشگاهها تسری می بخشیم .

 

راه اندازی سه دفتر تسهیلگری و توسعه محلی در مناطق حاشیه چابهار به همت جهاددانشگاهی

 

براساس تفاهم منعقده بین جهاددانشگاهی و استانداری سیستان و بلوچستان و به منظور بهبود شاخص‌های توسعه اجتماعی در مناطق حاشیه‌نشین و سکونتگاه‌های غیر رسمی چابهار، سه دفتر تسهیلگری راه‌ اندازی شده که در این دفاتر دانش آموختگان و تحصیل‌کردگان بومی منطقه در حوزه‌های تخصصی مددکاری وعلوم اجتماعی، روانشناسی، حقوق، برنامه‌ریزی شهری، اقتصاد و مدیریت و ... مشغول به فعالیت هستند.

سکونتگاه‌های غیر رسمی با آسیب پیوند مستقیمی دارند و از سویی آسیب‌های اجتماعی سکونتگاه‌های غیر رسمی با نیازهای اقتصادی بسیار مرتبط‌ اند و خواستگاه آسیب‌های اجتماعی عموما مسایل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است و عناصری هم چون فقر، بیکاری، اعتیاد، تکدی گری، قتل، سرقت و شرارت، کودکان خیابانی، نابرابری اجتماعی، تخریب اموال عمومی و نافرمانی مدنی از جمله تبعات وجود سکونتگاه‌های غیر رسمی در مناطق حاشیه کشور است.

چابهار با برخورداری از جمعیت 112 هزاری نفری خودش که 56 هزار نفر از آن در حاشیه شهر و سکونتگاه‌های غیر رسمی زندگی می‌کنند به نسبت جمعیت در کشور شاخص و منحصر به فرد است فلذا جهاددانشگاهی در راستای مسوولیت‌های اجتماعی خودش در این ارتباط و با هدف کاهش آسیب‌های اجتماعی به کمک وزارت کشور آمده است.

هدف از اجرای این دفاتر، ارتقا سرمایه‌های اجتماعی، بهبود توسعه اجتماعی، ارتقا فرهنگ مشارکت، استفاده از ظرفیت‌های جامعه محلی برای حل مسایل، استفاده از سازمان‌های ذی مدخل در مسایل اجتماعی و مدیرت و کاهش آسیب‌های اجتماعی می باشد .

برای نیل به اهداف یاد شده 8 گام را در کنار سایر فعالیت‌های اجتماعی طی خواهیم کرد که بر این اساس آگاهی بخشی، حساس‌سازی و اطلاع‌رسانی گام اول و شناسایی افراد که در گروه‌های متنفذ و موثر و با نفوذ و فعال و علاقه‌مند در محله، اعتماد سازی از طریق انجام اقدامات شناسایی شده در محله، گروه‌ سازی، ثبت گروه‌ها و رسمی‌سازی از طریق تشکیل نهادهای محلی و تدوین سند مشارکت محله و جلب مشارکت بازیگران محلی، اجرای سند نوسعه محلی با مشارکت گروه‌ها و نهایتا اجرای برنامه‌های بهبود شاخص های توسعه اجتماعی و کاهش آسیب‌های اجتماعی از دیگر گام‌های برنامه‌های پیش بینی شده رفتار تسهیلگری جهاددانشگاهی در چابهار است.

رفتار تسهیلگری واسط و رابط میان دولت و مردم در حوزه سکونت‌گاه‌های غیر رسمی است که از این طریق مردم را مطالبه گر و مسولیت پذیر بار آورده و آنان را به حقوق شهروندی خودشان آگاه می‌سازد.